Wat is overgewicht?

Als je meer weegt dan goed is voor je gezondheid heb je overgewicht. De verhouding tussen je lengte en gewicht noem je de Body Mass Index, afgekort BMI. De BMI geeft een bepaalde categorie weer bij je leeftijd en geslacht. Naast de BMI is het belangrijk om naar je lichaamsbouw (spieren) en buikomvang (vetweefsel) te kijken om een completer beeld te krijgen van het overgewicht.   

Buikomvang

Je kunt je buikomvang zelf meten door een meetlint op de blote huid rond je middel te leggen, ongeveer ter hoogte van je navel. Ga rechtop staan, ontspan je buik, adem uit en lees je buikomvang af. Als je buikomvang te groot is wijst dit op een teveel aan vetweefsel onder de huid en rond de organen in je buikholte. Het risico op hart- en vaatziekten is verhoogd wanneer de buikomvang groter is dan 88 cm bij vrouwen, en groter is dan 102 cm bij mannen. Voor kinderen zijn er geen waarden.

Hoe bereken je de Body Mass Index / BMI

Je kunt je BMI zelf bereken door je gewicht en lengte in een formule te zetten.

Formule: Gewicht (kg) / Lengte (m) in het kwadraat

Voorbeeld: 65 kg / (1,70 x 1,70 m) = 22,5

Uitslag Body Mass Index / BMI volwassenen

Onderstaande tabel geeft de uitslag van de Body Mass Index voor mannen en vrouwen van 19 tot 69 jaar.

Gezond gewicht              18,5 – 25
Overgewicht                    25 – 30 
Obesitas                            30 – 35
Morbide obesitas           >40

Uitslag Body Mass Index / BMI kinderen

Voor de afkapwaarden van de BMI voor kinderen wordt onderscheid gemaakt tussen leeftijd en geslacht. De jeugdgezondheidszorg (JGZ) heeft tabellen opgesteld met de afkapwaarden voor de BMI van kinderen met overgewicht. 

Oorzaken overgewicht

Overgewicht kan ontstaan door verschillende factoren.

• Langdurig meer (ongezond) eten dan je nodig hebt
• Langdurig tekort aan lichaamsbeweging
• Langdurig te weinig slaap; toegenomen eetlust
• Omgeving; veel eetprikkels, weinig beweegprikkels
• Opvoeding; ongezonde eet- en leefstijl binnen het gezin
• Eetproblemen; emotie eten / troosten met eten
• Een eetstoornis, eetverslaving / eetbuistoornis; regelmatig oncontroleerbare eetbuien
• De overgang; hormoonwisseling
• Het polycysteus-ovariumsyndroom / PCOS
• Depressie of trauma  
• Traag werkende schildklier
• Medicijngebruik zoals antidepressiva
• Genetische aanleg / erfelijkheid

Gevolgen overgewicht

Overgewicht zorgt voor een hoger risico op het krijgen van diabetes mellitus, hart- en vaatziekten zoals een te hoog cholesterol of een te hoge bloeddruk, trombose, gewrichtsklachten, galstenen en bepaalde vormen van kanker. Met name het teveel aan vetweefsel rond buik verhoogt dit risico. Ernstig overgewicht, obesitas, kan bovendien zorgen voor slaapapneu, menstruatie klachten en psychosociale problemen.

Gezondheidswinst door gewichtsverlies

Een gewichtsverlies van 5 tot 10% door een gezondere leefstijl heeft al veel gezondheidswinst:

• Je voelt je fitter en gezonder
• Bewegen wordt makkelijker
• Je risico op hart- en vaatziekten daalt; omdat je bloeddruk, cholesterol en triglyceriden (vetachtige stof in het bloed) dalen
• Je bloedsuikers verbeteren waardoor je risico op diabetes daalt of de ziekte afneemt
• Je kunt vaak vrijer ademhalen waardoor je slaappatroon verbetert als je last hebt van slaapapneu of ademhalingsproblemen

Langzaam afvallen

Alle specialisten in de voeding en dieet wereld zijn het erover eens. Langzaam afvallen werkt het beste om gewichtsverlies op lange termijn ook vast te houden. Een paar ons tot maximaal 1 kg per week is snel genoeg. Sneller afvallen heeft op lange termijn geen enkel voordeel. Te snel afvallen heeft wel een groot nadeel. Je lichaam kent het verschil namelijk niet tussen daadwerkelijke verhongering en een bewuste keuze voor voedsel schaarste. Als je te snel afvalt krijgt veel gedachten over eten, je voelt behoefte aan energierijk voedsel, je kunt moeilijk stoppen als je eenmaal begint met eten en je stofwisseling vertraagt. Je maakt het proces van afvallen dus een stuk leuker als je dit op een goede manier doet. Door voldoende te blijven eten en goede keuzes te maken krijg je alle voedingsstoffen binnen. Je behoud hiermee spiermassa en je voorkomt een jojo gewicht.

Hoe helpt de diëtist bij overgewicht?

Je diëtist bespreekt met jou wat de mogelijke oorzaken zijn van je gewichtstoename of overgewicht.  Ze vraagt je naar je doelen en verwachtingen, motiveert en stuurt bij waar nodig. Ze geeft praktische tips en helpt je om stapsgewijs je leefstijl te verbeteren. Je diëtist kan opdrachten meegeven zodat je bewust wordt van je eetgedrag en niet-helpende gedachten. Ze zal je helpende gedachten aanreiken zodat je jezelf op een positieve manier leert aanmoedigen. Daarnaast zul je oefeningen krijgen om meer in contact te komen met je honger- en verzadigingsgevoel. Je diëtist is een coach die je ondersteunt bij het uitvoeren van je stappenplan naar een gezondere leefstijl.  Als je vorderingen in je leefstijl bespreekt, kan dat erg motiverend zijn om door te gaan.