Wat is ondergewicht

Als je minder weegt dan goed is voor je gezondheid heb je ondergewicht. De verhouding tussen je lengte en gewicht noem je de Body Mass Index, afgekort BMI. De BMI geeft een bepaalde categorie weer bij je leeftijd en geslacht. Naast de BMI is het belangrijk om naar je lichaamsbouw (spieren) en buikomvang (vetweefsel) te kijken om een completer beeld te krijgen van het ondergewicht.

Buikomvang

Je kunt je buikomvang zelf meten door een meetlint op de blote huid rond je middel te leggen, ongeveer ter hoogte van je navel. Ga rechtop staan, ontspan je buik, adem uit en lees je buikomvang af. Als je buikomvang te klein is wijst dit op een tekort aan vetweefsel. Het risico op complicaties bij ondergewicht is verhoogd als de buikomvang kleiner is dan 68 cm bij vrouwen, en kleiner is dan 79 cm bij mannen. Voor kinderen zijn er geen waarden.

Hoe bereken je de Body Mass Index / BMI

Je kunt je BMI zelf bereken door je gewicht en lengte in een formule te zetten.

Formule: Gewicht (kg) / Lengte (m) in het kwadraat
Voorbeeld: 50 kg / (1,70 x 1,70 m) = 17,3

Uitslag Body Mass Index / BMI volwassenen

Onderstaande tabel geeft de uitslag van de Body Mass Index voor mannen en vrouwen van 19 – 69 jaar.

Ernstig ondergewicht   <16
Ondergewicht                 16 – 18,5
Gezond gewicht             18,5 – 25

Uitslag Body Mass Index / BMI kinderen

Voor de afkapwaarden van de BMI voor kinderen wordt onderscheid gemaakt tussen leeftijd en geslacht. De jeugdgezondheidszorg (JGZ) heeft tabellen opgesteld met de afkapwaarden voor de BMI van kinderen met ondergewicht.

Oorzaken ondergewicht

Ondergewicht kan ontstaan door verschillende factoren.

• Langdurig minder eten dan je nodig hebt
• Weinig eetlust door ziekte, emoties als angst, eenzaamheid of verdriet, onvoldoende beweging, overprikkeling bij autisme of bijwerking van medicijnen zoals Ritalin bij ADHD
• Eetproblemen of een eetstoornis zoals anorexia nervosa door een verstoord lichaamsbeeld en angst om aan te komen
• De vermijdende, restrictieve voedselinnamestoornis ARFID waarbij angst bestaat voor eten, verslikken of overgeven
• Kauw- en slikproblemen
• Maag- en darmaandoeningen zoals collitis ulcerosa, de ziekte van Crohn, Coeliakie of een maagzweer waardoor klachten kunnen bestaan als diarree, misselijkheid, braken, buikpijn, verstopping of maagzuur
• Depressie, trauma of stress
• Dementie
• Verhoogd energiegebruik door een infectie, brandwonden, AIDS of kanker
• Genetische aanleg of erfelijkheid

Gevolgen ondergewicht

Ondergewicht zorgt voor een hoger risico op het krijgen van gezondheidsproblemen. Je lichaam heeft voldoende brandstof en voedingsstoffen nodig om alle functies goed uit te kunnen voeren. Als dat niet het geval is spreekt je lichaam reserves aan. Je vetweefsel en spierweefsel worden afgebroken voor energie. Teveel gewichtsverlies en ondergewicht kan klachten geven zoals vermoeidheid, duizeligheid, hoofdpijn, een lusteloos gevoel en slechte concentratie. Bij langdurig ondergewicht of ondervoeding kun je last krijgen van haaruitval, breekbare nagels, een droge huid, koud hebben, dons beharing, het wegblijven van menstruatie en botverlies waardoor de kans op botbreuken toeneemt.  

Gezondheidswinst door herstel van ondergewicht

Herstellen van ondergewicht betekent toewerken naar een gezond gewicht. Geleidelijk aankomen heeft al veel gezondheidswinst:

• Je voelt je fitter en gezonder
• Je uithoudingsvermogen verbetert
• Lichamelijke klachten verminderen
• Hormonale systeem verbetert
• Cognitie (kennisverwerking) verbetert
• Je weerbaarheid vergroot, lichamelijk en geestelijk

Hoe helpt de diëtist bij ondergewicht?  

Je diëtist bespreekt met jou wat de mogelijke oorzaken zijn van je gewichtsverlies of ondergewicht. Ze vraagt je naar je doelen en verwachtingen, motiveert en stuurt bij waar nodig. Ze geeft praktische tips en helpt je om stapsgewijs je eetpatroon te verbeteren. Je diëtist kan opdrachten meegeven zodat je bewust wordt van je eetgedrag en niet-helpende gedachten. Ze zal je helpende gedachten aanreiken zodat je jezelf op een positieve manier leert aanmoedigen. Daarnaast oefen je om meer in contact te komen met je honger- en verzadigingsgevoel. Je diëtist is een coach die je ondersteunt bij het uitvoeren van je stappenplan naar een gezondere leefstijl.  Als je vorderingen in je leefstijl bespreekt, kan dat erg motiverend zijn om door te gaan.